La Cantábrica fabrikako barrualdea, 1890. urtean, irin-lantegia izan zen garaian eta ongarri-lantegi bihurtu baino lehen. Geroago, lehergai enpresari erantsita geratu zen.

1884ko urriaren 9an, “La Cantábrica” deritzon Fosfato Solugarrien Espainiar Sozietate Anonimoaren fundazioko eskritura eta estatutuak argitaratu ziren probintziaren Aldizkari Ofizialean. Romualdo Garciak zeraman enpresaren ardura, “bere adimen bereziagatik”, eskriturak dioenez. Bulegoa Bilbon zeukan, Erribera kaleko 4an, lehenengo solairuan.

Etxe horren beheko aldean zegoen Facundo Chalbaud y Cia-ren burdin-biltegia. Chalbaud, “La Dinamita” leherkari-lantegia sustatu ondoren irin-fabrika erosi eta “La Cantabrica” sortu zuen Telesforo Errazkinen koinatua izan zen.

Guturribai-ko irin-lantegi zaharraren argazkia 1880. urtekoa. Lantegi hau urte batzuk geroago “La Cantabrica” izeneko lehergai-fabrika bilakatu zena.

1858ko ekainaren 5ean, Romualdo Garcia bilbotarrak, Joaquin Fernandez de Gamboa gasteiztarrak eta Valladolideko Semprun anaiek komanditako sozietate industriala eratu zuten Bilbon, Galdakaon eraikia zuten irin-lantegia ustiatzeko asmoz. Horretarako, Gutarribai izeneko errota-etxea erosi zioten 1857an Usansolo maiorazkoan oinordekoa zen Manuel Maria de Areizaga Narroseko markesari, baita maiorazkoari zegozkion ereiteko lurrak ere. Hori guztia 120.000 errealeko prezioak erosi zuten. 1862an, “Romualdo García y Cia” izen soziala hartu zuen Valladoliden emandako agirian, eta Gamboa kanpoan gelditu zen.

Kotoi nitratuen fabrikaren bista orokorra Guturribain.

Kotoi nitratuen fabrikaren bista orokorra Guturribain.

Sociedad Anónima Española de La Dinamita-ren hiru instalazioen fotomuntaketa 1930. urtean egindako: Zuazo, Pagatza eta Guturribai.